İşsizlik maaşı bağlanırken işçinin işten çıkış kodu belirleyicidir.

Arabulucu tutanağı işsizlik ödeneği için kanıt olur

2 ŞUBAT 2024

İşveren iş akdini haklı fesheden işçinin işten çıkış bildirimini genellikle işsizlik maaşı ödenmeyen (03) koduyla yapıyor.

Haklı fesih yapan işçi, arabulucu tutanaklarını delil olarak göstererek de işsizlik ödeneği alabilir.

İşsizlik ödeneği alabilmek için işçinin iş akdinin kendi kastı veya kusurundan dolayı feshedilmemesi gerekir.

Elbette son 3 yılda en az 600 gün prim gününün bulunması ve son 120 gün hizmet akdi ile çalışması koşulu da vardır.

Ancak, bu koşulları yerine getirmiş olsa bile işçi kendi kastı veya kusurundan dolayı işsiz kalmışsa işsizlik ödeneği alamaz.

Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), işsizlik ödeneği başvurusunda bulunan işçinin Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilen işten çıkış koduna bakar.

SGK’ya bildirimi ise işveren yapar. İşsizlik maaşı almak için işsizlik fonunun kurulduğu tarihten bugüne kadar 19 milyon 88 bin 777 kişi başvurmasına karşın, bunların ancak 10 milyon 417 bin 560 kişi alabildi.

Başvuranların yaklaşık yarısının işsizlik maaşı alamamasının sebeplerinden biri işverenin işten çıkış kodunu işsizlik ödeneği verilmesini engelleyen kodlardan bildirmiş olmasıdır.

İşsizlik ödeneği alınabilen kodlar genellikle aynı zamanda işverenin işçiye kıdem tazminatı ödemesini gerektiren kodlar olduğu için kıdem tazminatı ödemek istemeyen işveren kendisine uygun gelen kodu bildirebiliyor.

İŞKUR, işten çıkış kodu işsizlik ödeneği almaya hak kazanacak kodlar arasında yer almayan işçiye işsizlik maaşı bağlamıyor.

Ancak, işçi iş mahkemesinde dava açtığında ihbar ve/veya kıdem tazminatı kazanırsa ya da mahkeme kararında fesih işleminin 4447 Sayılı Kanun’un 51’inci maddesi kapsamında yapıldığı yönünde bir ifadeye yer verilirse İŞKUR işçinin işsiz kaldığı süreye ait işsizlik ödeneğini geriye dönük ödüyor.

İşçinin, mahkeme kararının kesinleştiği tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a başvurması zorunludur.

İşçinin kesinleşmiş mahkeme kararından önce yaptığı başvurular da süresinde yapılmış kabul edilir.

Her halükârda kesinleşen karardan itibaren 30 gün içinde başvuruda bulunmak gerekir.

ARABULUCU TUTANAĞI İLE DE İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ALINABİLİR

Tarafların anlaşması üzerine konusuz kalan mahkeme kararıyla başvurulması halinde, feshin 4447 Sayılı Kanun kapsamında yapıldığını gösteren anlaşma tutanağı veya protokol ya da ihbar/kıdem tazminatı ödendiğini gösterir bordro ya da banka dekontunun ibraz edilmesi gerekir.

Ankara Bölge Adliye Mahkemesi'nin yakın tarihli bir kararında (35. Hukuk Dairesi, Esas No: 2022/1214, Karar No: 2023/1776) kıdem tazminatı ödenmesine ilişkin arabuluculuk son tutanağının İŞKUR’a verilmesi halinde işsizlik maaşının faiziyle ödenmesi gerektiği belirtildi.

Söz konusu davada işçi, ücretleri düzenli ödenmediği için iş akdini haklı fesih yaptığı halde işveren işten çıkış bildirimini “Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa)” başlıklı (03) koduyla yaptı.

İşçi arabulucu tutanağı ile birlikte başvurduğu halde İŞKUR, işverene yazı göndererek işten ayrılışa ilişkin bilgi ve belgelerin gönderilmesini istedi.

İşveren istifa ve ibraname yazısını gönderince de işsizlik ödeneği talebini geri çevirdi.

Ankara Bölge Adliye Mahkemesi’nin verdiği karar, işçiye kıdem tazminatı ödenmesine dair arabuluculuk son tutanağının da yeterli olduğunu ortaya koyması açısından önem taşıyor.

Kararda, işçinin arabuluculuk tutanağını vermiş olmasının yeterli olduğu, İŞKUR’un işverenden ayrıca belge bilgi istemesine gerek olmadığı kaydedildi.

Arabuluculuk tutanağının yeterli görülebilmesi için işçiye ihbar ve/veya kıdem tazminatı ödendiği, iş akdinin işçi tarafından haklı sebeple feshedildiği, fesih işleminin 4447 Sayılı Kanun’un 51’inci maddesi kapsamında yapıldığı hususlarının açık bir şekilde tutanağa geçirilmesi gerekir.

İŞTEN ÇIKIŞ KODUNA GÖRE İŞSİZLİK ÖDENEĞİ VE KIDEM TAZMİNATI HAKKI

İŞTEN ÇIKIŞ KODU		İŞSİZLİK ÖDENEĞİ	KIDEM TAZMİNATI
1	Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi	Alamaz	Alamaz
2	Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi	Alamaz	Alamaz
3	Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa)	Alamaz	Alamaz
4	Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi	Alır	Alır
5	Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi	Alır	Alır
8	Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle	Alamaz	Alamaz
9	Malulen emeklilik nedeniyle	Alamaz	Alamaz
10	Ölüm	Alamaz	Alamaz
11	İş kazası sonucu ölüm	Alamaz	Alamaz
12	Askerlik	Alır	Alır
13	Kadın işçinin evlenmesi	Alamaz	Alır
13	Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması	Alamaz	Alır
15	Toplu işçi çıkarma	Alır	Alır
16	Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli	Alamaz	Alamaz
17	İşyerinin kapanması	Alır	Alır
18	İşin sona ermesi	Alır	Alır
19	Mevsim bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa "4" nolu kod kullanılır)	Alamaz	Alamaz
20	Kampanya bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa "4" nolu kod kullanılır)	Alamaz	Alamaz
21	Statü değişikliği	Alamaz	Alamaz
22	Diğer nedenler	Alamaz	Alamaz
23	İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih	Alır	Alır
24	İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih	Alır	Alır
25	İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih	Alır	Alır
26	Disiplin kurulu kararı ile fesih	Alamaz	Alamaz
27	İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih	Alır	Alır
28	İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih	Alır	Alır
29	İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih	Alamaz	Alamaz
30	Vize süresinin bitimi ( İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa "4" nolu kod kullanılır)	Hak kazanmaz	Alamaz
31	Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih	Kazanır	Alır
32	4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile fesih	Kazanır	Alır
33	Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi	Kazanır	Alır
34	İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih	Kazanır	Alır
35	6495 Sayılı Kanun Nedeniyle Devlet Memurluğuna Geçiş	Hak kazanmaz	Alamaz
36	OHAL/KHK (KHK ile işyerinin kapatılması)	*Hak kazanmaz ()**	Alır
37	FETÖ/PYD Nedeni ile İşten Çıkarma (KHK ile Kamu görevinden çıkarma)	Hak kazanmaz	Alamaz
38	Doğum nedeniyle işten ayrılma	Hak kazanmaz	Alamaz
39	696 KHK ile Kamu işçiliğine geçiş	Hak kazanmaz	Alamaz
40	696 KHK ile Kamu işçiliğine geçilmemesi sebebi ile çıkış	Hak kazanmaz ()**	Alır
41	Re’sen işten ayrılış bildirgesi düzenlenenler	Hak kazanmaz	Değişir
42	İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması	Kazanamaz	Alamaz
43	İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması	Kazanamaz	Alamaz
44	İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması	Kazanamaz	Alamaz
45	İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması	Kazanamaz	Alamaz
46	İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması	Kazanamaz	Alamaz
47	İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması	Kazanamaz	Alamaz
48	İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi	Kazanamaz	Alamaz
49	İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi	Kazanamaz	Alamaz
50	İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması	Kazanamaz	Alamaz